जनमेजयानं मनातलं प्रस्थान प्रत्यक्षात आणलं खरं पण सहनिवासाच्या मुख्य द्वारी येऊन तो थबकला...
मोर्चे, मिरवणूक, जथ्था, जत्रा, यात्रा, वारी… काय म्हणायचं या सगळ्याला? त्याला सहनिवासाच्या प्रवेशद्वाराच्याही पुढे जाता येईना. सगळे रस्ते प्रवेशद्वाराशी आल्यासारखे. सगळेच येणारे. जाणारा तो एकटाच. असं कसं? चिवट इच्छाशक्तीनं मार्ग काढायचं ठरवलं. समोर येऊन ठेपलेले सगळे काळ्या कपड्यातले होते. काळे शर्ट किंवा झब्बे आणि काळ्या लुंग्या. अनवाणी. शर्टाची बटणं उघडी. चेहेरे रापलेले. पण तेही अस्ताव्यस्त दाढ्यांमधून ते दिसत कुठे होते? डोळे लाल. ते कश्यामुळे? सगळ्याच चेहेर्‍यांवर आलेली गुर्मी नैसर्गिक होती? की वेषांतरामुळे तसं वाटत होतं? हे वेषांतर होतं की- मनाला भरपूर फुरसत असते. पण काट्यांना नसते. त्यांना घाई पार्श्वभाग बडवण्याची- हे जमलेले सगळे कसला निषेध करत आहेत? स्वत:चा?- मनाच्या फुरसतीला दाबून व्यवहारी जनमेजय मेंढा झाला. डोकं वाकवून गर्दीत खुपसल्यावर सगळं सोप्पं. काळ्या गर्दीच्या अंगचटीला येत किंवा तिचं अंगचटीला येणं थोपवत त्याला पुढे जायचं होतं. काळी गर्दी संपली आणि भगवी कधी सुरू झाली? तीही संपली आणि तेवलेले लामणदिवे, पांढर्‍या काचोळ्या आणि लाल किनारीच्या साड्या, गजरे घातलेल्या गरत्या काळ्या ओबडधोबड स्त्रिया फुरसतीतले पद्न्यास कधी करू लागल्या? एवढ्या सकाळी? आणि तोपर्यंत एक लांबलचक गाडी चालवणारी बाई आणि तिच्यामागे अबब- नग्नं देह, बरेचसे म्हातारे, एकामागोमाग, व्हीलचेअरसदृश गाड्यांवर बसलेले, नेमक्या जागी मोरपिसांच्या चवर्‍या ठेऊन- आता पुढे काय- आपण पुढे जातोय ते कुठे- जनमेजय फंबलला. गर्दी संपली. ती कधीच संपणार नाही हे शपथेवर सांगणारं मन नंतर आलेल्या लांबलचक मोकळ्या मैदानामुळे गचकन ब्रेक दाबून थांबल्यासारखं झालं. हे मैदान रोज लागतं आपल्याला? की सगळी गर्दी आधीच शोषून घेतली गेल्यामुळे आता सगळंच ओकंबोकं झालं होतं? पुढचं दृष्यं बघून तो आनंदला. सगळे एकजात रिक्षाचालक मुतायला किंवा हागायला लागलेय पण होत नाहीये, करवत नाहीये अश्या अवस्थेत उभे. उकीडवे, डोक्याला हात लाऊन बसलेले. असं कधी होईल म्हणून जन्मेजयाने वाट बघितली होती. सतत चिडचिडून स्वत:च्याच हृदयाला खार लाऊन घेतला होता. त्याने आनंदाने गर्दीचं मनापासून अभिनंदन करायला मागे वळून बघितलं. अवघा रंग एकचि झाला होत. गर्दीचा. आणि अलिकडे प्ले ग्रुप या नावाने प्रसिध्द आणि नावारूपाला आलेली शिक्षणसंस्था सुटून चिमुकली टिमुकली त्या रंगीत गर्दीच्या मागे धावत असलेली. तो त्या गर्दीकडे बघत राहिला...
क्रमश:
