कथा: भूक (१)

...चला बाई! आज एवढ्या ह्या जेवणावळी झाल्या की सांगता झाली या व्रताची! यथासांग सगळं पार पडतंय. शेजारणी चिडवत होत्या सारख्या. मुलगा झाला तेव्हाही एवढ्या टवटवीत दिसत नव्हता म्हणे!... मुलगा काय, मूल झालं हेच केवढं मोठं सुख!... मग मागितलेलं मिळालं म्हटल्यावर व्रताचं उद्यापन. त्याच्या या जेवणावळी. जास्तीत जास्त माणूस जेऊन जायला हवं! काही कमी पडता उपयोगी नाही! महादेवानं काही कमी पडू दिलं नाहिये मग-
"माई, कुणी बैरागी आलेत दारावर ते-"
"अगं बोलाव, बोलाव नं त्याना आता! दारात कशाला तिष्ठवलंस? बोलावं!"
"माई ते तुम्हाला भेटायचं म्हणतात!"
"मला?... बरं... हे घे! हे पात्रं आत देऊन ये बरं तू!"
दारात दोन बैरागी. एक प्रौढ- पांढर्‍या मिशा, पांढर्‍या जटा, दोन्ही वयापेक्षा लवकरच पिकलेल्या. कपाळावर भस्माचे पट्टे. गंधसुद्धा. नजर रागीट आडमुठी... दुसरा पोरगेलासा. तो हसला. निरागस. हसणं तसंच चेहेर्‍यावर. त्यामुळे वेडगळ वाटणारं. चेहेर्‍यावर सतत वहाणारा घाम. तो म्हणाला, "बाई, माई, ताई, आई- भिक्षा!" आणि स्वत:च ठसका लागल्यासारखा हसला. अभिप्रायार्थ बरोबरच्या प्रौढ बैराग्याकडे नजर टाकली. प्रौढ तसाच एकटक, निर्विकार, ऑलप्रुफ- नजर. कोर्‍या कापडाच्या चिंधीसारखा फाटत जाणारा स्वर-
"आम्हाला हवी ती भिक्षा मिळेल?"
"महाराज, आज घरात काही कमी नाही! आज महाव्रताची सांगता-"
"बाई पुन्हा विचारतोय, आम्हाला हवी ती-"
"जरूर महाराज! आज्ञा व्हावी!"
"मुसळ आणा!"
"महाराज मु-"
"उखळ कुठे आहे?"
"महा- हे का- चलावं... स्वयंपाकगृहाकडे चलावं!"
दुसरा, तो तरूण बैरागी हसतोय तसाच- मघासारखा. त्याच्याकडे पाहिल्यावर- ’तुम्हाला कळणार नाहीऽ गंमत आहे आमची!’- अशा अर्थाचं हसणं... पानचट... या बैराग्यांना काय हवंय?"
"चल रे चल स्वैपाकघरात!"
बाईऽऽऽ... माझ्या मुलाला नेतोय हा आत? स्वैपाकघरात?... आई गऽऽऽ... त्या हसणार्‍या, घामेजलेल्या तरूण बैराग्याने माझ्या मुलाल उचललंय आणि- आणि- त्या उखळात-
ती जागी झाली! धडपडतच!... तो पत्र्याच्या खुर्चीवर बसलाय. तांब्याच्या मोठ्या भांड्यातून पाणी पितोय. तिच्याकडे बघून हसला. हसणं कमीच. कुणाची फजिती झाली तरच. एरवी... घाईघाईत तिनं सगळं उरकलं... तशीच मोरीत शिरली. दरवाजा लावला... थंडगार पाणी रोजच्यासारखं डोक्यावर ओतून घेतल्यावरच ती तयार झाली. दिनक्रमासाठी... आंघोळबिंघोळ आटपून त्याचंही सुरू झालेलं साग्रसंगीत... ठाण मांडून... खोलीच्या मध्यभागीच. लोकरी आसनावर...
अरविंदमादोम... अथम सोमो कृतम सोमो... सोमाय नम:... मैत्र मैत्रवान भवति... मैत्र मैत्र...
मधेच जांभई आल्यावर चक चक असा डिस्टर्ब झाल्यासारखा आवाज काढत, अंगाला आळोखेपिळोखे देत पण तोंडानी सतत मंत्रसदृश- मंत्रच असावेत, असे एकावर एक चढत गर्दी करणारे उच्चार... मधेच चुटकी, टाळी वाजवून, दोन्ही हात जोडून ते गोफण फिरवल्यासारखे डोक्यावर फिरवत...
दीड- दोन तासाने सगळं संपल्यावर मन:पूर्वक हात जोडून आचमन. ताह्मणातलं पाणी तुळशीला. सूर्याला हात जोडून मनोभावे नमस्कार. मग भगवी लुंगी नेसून... जरा चमत्कारिकच वाटावी अशी नजर. आपण जे काही करतोय त्याच्या अभिप्रायार्थ किंवा मग स्वत:तच... दुसरीकडे कुठेही नाही... आडमुठ्यासारखं किंवा...
ती... घाईघाईत... रोजच. वाघ मागे लागल्यासारखी... स्वैपाकाचं नीट जमतंय का नाही असं... किंवा... गेले साधारण नऊ- दहा वर्षं... हे लग्न झाल्यापासून... असंच...                    (क्रमश:)