वाॅट्सअॅप या लोकप्रिय माध्यमावर वायरल झालेल्या दोन चित्रफीती हे या ब्लाॅगनोंदीचं कारण... एक सुप्रसिद्ध पाश्चात्य गायक एल्विस प्रिस्लेची, दुसरी पास्कल बाॅलिवूडची...
पाकिस्तानी कलाकारांना इथल्या चित्रपट, मालिका या माध्यमांमधे संधी द्यायची/नाही द्यायची हा वाद चालूच राहील. वादांवर सर्वमान्य तोडगे निघाले तर समाज माध्यमं चालणार कशी?
सरकारने काही निश्चित कायदेधोरण इत्यादी ठरवावं या मतापासून कोणत्याही मानवाला जगात कुठेही जाऊन योग्यप्रकारे अभिव्यक्त होण्याचा मूलभूत अधिकार आहे, त्यात विरोध करण्यासारखं काहीच नाही; इथपर्यंत मतमतांचा गल्बला आहे. छाट्! अज्याबात नाही!!! हे मत लोकप्रिय दिसतं आहे...
चित्रपट व्यवहार हा बराचसा कुणाच्या मागे पैसा ओतायला कोण तयार आहे? या विचारावरुनच पुढे सरकतो आणि कोण किती पैसे कमावून देतो? यावर स्थिरावत असतो... असो...
या पार्श्वभूमीवर हिंदी चित्रपटसृष्टीतल्या सुवर्णकाळासंबंधातल्या दोन संगीत चित्रफीतींबद्दल काही बोलायचे आहे...
संगीताची देवाणघेवाण जगभरात चाललेली असते. हिंदी चित्रपटसंगीताने पाश्चिमात्य संगीत सरळ सरळ उचललं अशी अनेक उदाहरणं ज्ञात आहेत. काही संगीतकार देशीय- आंतरदेशीय उचलाउचलीतूनच महान झालेले आहेत...
इथे कलाकृतीचं बीज कुणालाही सुचू शकतं. सुचू शकणारं एकसारखंही असू शकतं. त्याचा घाट ज्याच्या त्याच्या नावावर जाऊ शकतो असं तत्व मांडलं जातं. कुठल्याही हिंदी चित्रपटावरुन जगात कुणी त्याचा पिच्चर उचलला असं उदाहरण अपवादात्मक आहे. माझ्याच एका जुन्या नोंदीत आशियाई चित्रपट महोत्सवात पाहिलेल्या 'डेस्परेडो स्क्वेअर' या 'संगम' या हिंदी चित्रपटावर आधारित चित्रपटाबद्दल लिहिलं होतं...
याउलट उदाहरणं खूप आहेत.
रामायण, महाभारत, शेक्सपियरीन नाटकं इत्यादी कालातीत कलाकृती हा तर सगळ्यांसाठीचाच ठेवा आहे...
शंकरजयकिशन या सुवर्णयुगातल्या एका काळाच्या अनिभिषिक्त सम्राट द्वयीने एल्विस प्रिस्ले या गायकनटाच्या चित्रपटातल्या गाण्यावरुन 'झुक गया आसमान' या ज्युबिली राजेंद्रकुमार अभिनीत चित्रपटासाठी गाणं उचललेलं दिसतं. राजेंद्रकुमार यांचा गाण्यातला अभिनय हातवा-यांचा किंवा दोन्ही हात आळीपाळीने खालीवर करण्याचा असे. त्यात या गाण्याचा उपयोग दिग्दर्शक मेलोड्रामासाठी करतो...
एल्विस स्वत: गायक असूनही काहीच करताना दिसत नाही. पण त्याचं व्यक्तिमत्व आणि वावरणंच लाजवाब आहे. दिग्दर्शकानं यात केलेला लेवल्सचा आणि छोट्या मुलीचा वापर परिणामात भर टाकतो. त्यात एल्विसचं गाणं...
इथे इंडियन एल्विस प्रिस्ले म्हणवल्या गेलेल्या लोकप्रिय हिरोचीही आठवण येते. त्याला काय काय घुसळून नवनीत (?) काढावं लागत असे. इथे एल्विस लीलया परिणाम घडवतो. उर्सुला अँड्रेस आणि सगळं जग त्याच्याकडे बघत राहील यात नवल काय?...
दुसरी चित्रफीत पास्कल बाॅलिवूड या फ्रेंच कलाकाराची... 'भाभी' या १९५७ सालच्या चित्रपटातलं राजेंद्रकिशन रचित आणि चित्रगुप्त यांनी संगीतबद्ध केलेलं 'चली चली रे पतंग मेरी चली रे' हे गाणं पास्कल हेनी उर्फ पास्कल बाॅलिवूड ज्या तन्मयतेनं गातो ते बघण्याऐकण्यासारखं आहे. वाद्यवृंद आणि सहगायिका परिणामात इतकी सुयोग्य भर टाकतात की गाण्याच्या शेवटी पास्कल जितका खूष होतो तितकेच आपणही खूष होतो...
पास्कलचा देश फ्रान्स. तो कलेच्या मुक्त वातावरणासाठी प्रसिद्ध आहे. बाॅलिवूडसंगीताला कला म्हणा, नका म्हणू पण पास्कलनं त्याच्या देशात संगीत आणि नाटक यांचं रितसर शिक्षण घेतलं. एका दौ-यासाठी तो मलेशियाला गेला असता 'जिंदगी एक सफर है सुहाना' हे किशोर-शंकरजयकिशनचं गाणं ऐकलं आणि तो भारावून गेला. परत जाऊन त्याने भारत, हिंदी भाषा इत्यादीचं शिक्षण घेतलं. आज तो भारतात येऊन बाॅलिवूडसंगीताचेच नव्हे तर बंगाली आणि तमिळ गाण्यांचेही कार्यक्रम करतो...
हिंदी चित्रपट आणि हिंदी चित्रपटसंगीत आशियात लोकप्रिय आहे. परवा कुणी मलेशिया दौ-यावर गेलं असता तिथे सैराटची गाणीही सतत वाजत होती. इराण, अफगाणिस्तान, इजिप्त इत्यादी देशातही हिंदी चित्रपट लोकप्रिय आहेत. रशिया आणि राजकपूर हे जुनं नात आठवत असेलच.
हिंदी चित्रपटांचं मोठं ओवरसीज मार्केट आहे.
भारत ही सगळ्याच दृष्टीने जगाची मोठी बाजारपेठ आहे हे आपल्याला लागोपाठ झालेल्या भारतीय जगतसुंद-यांवरुन पूर्वीच लक्षात आलेलं आहे...
राहता राहिला प्रश्न राजकारण्यांचा. भले मोठे फ्लेक्सबोर्डस् , गळ्यात पाट्या अडकवणे आणि चित्रपटांवर बहिष्कार घालणं हे मतांच्या जोगव्यासाठी आहे...
मग काय करताय येत्या निवडणुकीत? ;) :p :D :D
तोपर्यंत पाहिल्या नसतील तर पहा या चित्रफीती!
पाकिस्तानी कलाकारांना इथल्या चित्रपट, मालिका या माध्यमांमधे संधी द्यायची/नाही द्यायची हा वाद चालूच राहील. वादांवर सर्वमान्य तोडगे निघाले तर समाज माध्यमं चालणार कशी?
सरकारने काही निश्चित कायदेधोरण इत्यादी ठरवावं या मतापासून कोणत्याही मानवाला जगात कुठेही जाऊन योग्यप्रकारे अभिव्यक्त होण्याचा मूलभूत अधिकार आहे, त्यात विरोध करण्यासारखं काहीच नाही; इथपर्यंत मतमतांचा गल्बला आहे. छाट्! अज्याबात नाही!!! हे मत लोकप्रिय दिसतं आहे...
चित्रपट व्यवहार हा बराचसा कुणाच्या मागे पैसा ओतायला कोण तयार आहे? या विचारावरुनच पुढे सरकतो आणि कोण किती पैसे कमावून देतो? यावर स्थिरावत असतो... असो...
या पार्श्वभूमीवर हिंदी चित्रपटसृष्टीतल्या सुवर्णकाळासंबंधातल्या दोन संगीत चित्रफीतींबद्दल काही बोलायचे आहे...
संगीताची देवाणघेवाण जगभरात चाललेली असते. हिंदी चित्रपटसंगीताने पाश्चिमात्य संगीत सरळ सरळ उचललं अशी अनेक उदाहरणं ज्ञात आहेत. काही संगीतकार देशीय- आंतरदेशीय उचलाउचलीतूनच महान झालेले आहेत...
इथे कलाकृतीचं बीज कुणालाही सुचू शकतं. सुचू शकणारं एकसारखंही असू शकतं. त्याचा घाट ज्याच्या त्याच्या नावावर जाऊ शकतो असं तत्व मांडलं जातं. कुठल्याही हिंदी चित्रपटावरुन जगात कुणी त्याचा पिच्चर उचलला असं उदाहरण अपवादात्मक आहे. माझ्याच एका जुन्या नोंदीत आशियाई चित्रपट महोत्सवात पाहिलेल्या 'डेस्परेडो स्क्वेअर' या 'संगम' या हिंदी चित्रपटावर आधारित चित्रपटाबद्दल लिहिलं होतं...
याउलट उदाहरणं खूप आहेत.
रामायण, महाभारत, शेक्सपियरीन नाटकं इत्यादी कालातीत कलाकृती हा तर सगळ्यांसाठीचाच ठेवा आहे...
शंकरजयकिशन या सुवर्णयुगातल्या एका काळाच्या अनिभिषिक्त सम्राट द्वयीने एल्विस प्रिस्ले या गायकनटाच्या चित्रपटातल्या गाण्यावरुन 'झुक गया आसमान' या ज्युबिली राजेंद्रकुमार अभिनीत चित्रपटासाठी गाणं उचललेलं दिसतं. राजेंद्रकुमार यांचा गाण्यातला अभिनय हातवा-यांचा किंवा दोन्ही हात आळीपाळीने खालीवर करण्याचा असे. त्यात या गाण्याचा उपयोग दिग्दर्शक मेलोड्रामासाठी करतो...
एल्विस स्वत: गायक असूनही काहीच करताना दिसत नाही. पण त्याचं व्यक्तिमत्व आणि वावरणंच लाजवाब आहे. दिग्दर्शकानं यात केलेला लेवल्सचा आणि छोट्या मुलीचा वापर परिणामात भर टाकतो. त्यात एल्विसचं गाणं...
इथे इंडियन एल्विस प्रिस्ले म्हणवल्या गेलेल्या लोकप्रिय हिरोचीही आठवण येते. त्याला काय काय घुसळून नवनीत (?) काढावं लागत असे. इथे एल्विस लीलया परिणाम घडवतो. उर्सुला अँड्रेस आणि सगळं जग त्याच्याकडे बघत राहील यात नवल काय?...
पास्कलचा देश फ्रान्स. तो कलेच्या मुक्त वातावरणासाठी प्रसिद्ध आहे. बाॅलिवूडसंगीताला कला म्हणा, नका म्हणू पण पास्कलनं त्याच्या देशात संगीत आणि नाटक यांचं रितसर शिक्षण घेतलं. एका दौ-यासाठी तो मलेशियाला गेला असता 'जिंदगी एक सफर है सुहाना' हे किशोर-शंकरजयकिशनचं गाणं ऐकलं आणि तो भारावून गेला. परत जाऊन त्याने भारत, हिंदी भाषा इत्यादीचं शिक्षण घेतलं. आज तो भारतात येऊन बाॅलिवूडसंगीताचेच नव्हे तर बंगाली आणि तमिळ गाण्यांचेही कार्यक्रम करतो...
हिंदी चित्रपट आणि हिंदी चित्रपटसंगीत आशियात लोकप्रिय आहे. परवा कुणी मलेशिया दौ-यावर गेलं असता तिथे सैराटची गाणीही सतत वाजत होती. इराण, अफगाणिस्तान, इजिप्त इत्यादी देशातही हिंदी चित्रपट लोकप्रिय आहेत. रशिया आणि राजकपूर हे जुनं नात आठवत असेलच.
हिंदी चित्रपटांचं मोठं ओवरसीज मार्केट आहे.
भारत ही सगळ्याच दृष्टीने जगाची मोठी बाजारपेठ आहे हे आपल्याला लागोपाठ झालेल्या भारतीय जगतसुंद-यांवरुन पूर्वीच लक्षात आलेलं आहे...
राहता राहिला प्रश्न राजकारण्यांचा. भले मोठे फ्लेक्सबोर्डस् , गळ्यात पाट्या अडकवणे आणि चित्रपटांवर बहिष्कार घालणं हे मतांच्या जोगव्यासाठी आहे...
मग काय करताय येत्या निवडणुकीत? ;) :p :D :D
तोपर्यंत पाहिल्या नसतील तर पहा या चित्रफीती!
