'स्टार माझा’ वाहिनीच्या ’ब्लॉग माझा’ स्पर्धेतलं यश!

मित्रांनो! ’स्टार माझा’ वाहिनीच्या ’ब्लॉग माझा (पर्व तिसरे)’ ह्या स्पर्धेतलं यश!
स्टार माझा, माझे ब्लॉगर मित्रं आणि असंख्य वाचकहो! आपणा सर्वांचे मन:पूर्वक आभार!

शब्दगाऽऽरवा २०१०: वाटबघ्याचे दिवास्वप्न !

मित्रांनो! आमचा शब्दगाऽऽरवा २०१० हा डिजिटल हिवाळी अंक प्रसिद्धं झालाय! आणि हे आहे माझं, माझ्या एका कवितेचं अभिवाचन! इतर साहित्य वाचण्यासाठी जरूर भेट द्या आणि ही थंडी जागवा!

शब्दगाऽऽरवा २०१०: वाटबघ्याचे दिवास्वप्न !: "दोन जीव भेटणं.एकमेकांत गुंतणं.एवढं झाल्यावर सुरू होतो सिलसिला गाठीभेटींचा.दोघं चोरून भेटत असतील तर भेटण्याची ठिकाणं गुलदस्त्यात ठेवायची असता..."

शब्दगाऽऽरवा २०१०: रिझर्व्हेशन(आरक्षण) !

मित्रांनो! आमचा शब्दगाऽऽरवा २०१० हा डिजिटल हिवाळी अंक प्रसिद्धं झालाय! आणि हे आहे माझं एका प्रहसनाचं अभिवाचन! इतर साहित्य वाचण्यासाठी जरूर भेट द्या आणि ही थंडी जागवा!

शब्दगाऽऽरवा २०१०: रिझर्व्हेशन(आरक्षण) !: "शाहीर आणि सोंगाड्यामधला हा संवाद आहे...रिझर्व्हेशन(आरक्षण)बद्दल.            

कॉमेडी शो! “फलाना… बिस्ताना…!”

“काय म्हणूया?... आपलं ते हे… फलाना… बिस्ताना…!”
मनू इंग्रजी शिकवणार.त्यासाठी शिबिर घेणार.त्या शिबिराला तो कार्यशाळा म्हणणार.असल्या या कार्यशाळेत शिकवताना तो अडला की विद्यार्थ्यांनाच विचारणार, “अमक्या ढमक्या इंग्रजी शब्दाचा अर्थ… काय म्हणूया? असेल आपलं ते हे… फलाना… बिस्ताना…”
मला वेड लागायचं बाकी होतं.मनूची मातृभाषा मराठी.आता मराठी माणसाचं इंग्रजी असून असून किती पावरफूल असणार? कुणाचं नसतं असं नाही.पण मनू? साक्षात मनू? हो मनूच!
आजकालच्या जमान्यात ज्याला ओ की ठो कळत नाही, येत नाही, त्यानं आपण सर्वज्ञानी आहोत असं सिद्धं करायचं असतं.होतकरू पोरांना काय कुणीतरी ’मास्तर’ हवाच असतो.असं काही करण्यात तर मनूचा हातखंडा.शाळा-कॉलेजात असताना संधी मिळाली की मनू उभा मग चेहेरा पा-पाडून, जिवणी फा-फाकवून, लाचार हसत तो वाटेल तसं, मनाला येईल तसं इंग्रजी फेकायचा.अहो, मायमराठीतच तो ’उपक्रम स्तूत्य आहे तुमचा!’ च्या ऐवजी ’उपक्रम सूस्त आहे तुमचा!’ असं म्हणाला होता एकदा म्हणजे मग इंग्रजीसारख्या वाघिणीच्या दुधाचं तो काय करत असेल त्याची तुम्हीच कल्पना करा म्हणजे झालं.काहीही असो, बोलतो ना! (म्हणजे आपल्यावर उभं राहून बोलायची पाळी येत नाही ना!) म्हणून पोरं खूष.सर खूष.
परवा त्याला हे सुचलं.शिबिराचं-चुकलो-हे कार्यशाळेचं.जगावेगळी आयडिया मलाच प्रथम सांगतोय या आविर्भावात त्यानं मला ती ऐकवली.मी म्हणालो, “मन्या हे फार होतंय! इंग्रजी शिकवणार? तू?” त्यानं माझं तोंड दाबलं.म्हणाला, “येड्या चूपचाप मला मदत कर.शंकाकुशंका काढू नकोस मध्यमवर्गीयासारख्या!” मी मनूला मित्र मानतो. “हो!” म्हणालो.
मनूनं जाहिरात दिली. ’फडाफडा इंग्रजी बोला! आधी आमच्या कार्यशाळेत चला!!” झालं! पूर्वी ’फाडफाड’ इंग्लिशच्या वर्गांना जाणार्याय आईबापांनी आपल्या मुलांना पाठवलं. ’फडाफडा’ म्हणजे निश्चित वेगळं काही असणार होतं.हीऽऽ गर्दी जमा झाल्यावर मनू माझ्या कानात म्हणाला, “बस! लिहून घे नावं! त्याना सांग! फक्तं चाळीस निवडणार!” मी सांगितलं.मरणाची झोंबाझोंबी झाली.मी चाट पडलो.मनूनं बरोब्बर कुणाचा बाप मंत्री, आमदार, सरकारी अधिकारी आहे हे बघितलं.कुणाचा बाप फॉरेनला असतो, किंवा येतो-जातो, मध्यवस्तीत कोणाची रहायची जागा रिकामी आहे, कोणाचा इंटिरिअरचा धंदा आहे ते पाहून यशस्वी ’चाळीस’ निवडले.बाकीचे बिचारे प्रचंड हिरमुसले.निवड अशी करायची?- मी चिडून मनूला हे विचारायला जातोय तर मनूभोवती त्या चाळीसांचा गराडा.मनू त्यांना अलिबाबाच्या सुरस आणि चमत्कारिक गोष्टी सांगत असल्याच्या अविर्भावात.ते डोलताएत.मिठ्ठास बोलणं, फक्त बोलणं ही मनूची जादूची पुंगी.सगळी बालकं डोलत मनूपाठोपाठ वर्गात दाखल झाली.मनूनं माझी बाही खेचली. “बस! या प्रत्येक ठोंब्याकडून पाचहजार वसूल करायचे!” मी जोरात ओरडलो, “पाऽऽच-” मनूनं मला पुढं बोलूच दिलं नाही.म्हणाला, “चूपचाप घे.मला द्ये.रिसीट नंतर- असं सांग!” मी भांबावलेला असलो की मनू माझा नेहेमीच मोरू करतो आणि मला राबवून घेतो.
दोनावर पाच पूज्यं हातात येईपर्यंत मनू इतका विनम्र होता, पैसा हातात पडल्यावर त्याच्या डोळ्यात वेगळीच चमक आली.त्याचे डोळे माजलेल्या राजकारण्यासारखे झाले.
मनूची ’कार्यशाळा’ सुरू झाली.मी दिमतीला होतोच.ती सगळी रंगीबेरंगी पोरं-पोरी, विशेषत: पोरी बघून मनूचा उत्साह वाढायचा.मग नाकावरचा चष्मा पालथ्या हाताने सरकवून, झब्याच्या बाह्या सरसावून बसता-उठता झब्याचा मागचा भाग फलकावून मनूचं अमकं, ढमकं आणि फलाना, बिस्ताना सुरू व्हायचं. “काय म्हणूया?” असं विचारत तो समेवर यायचा.इंग्रजी तर नुसतं फेकायचा, पण ते इतक्या सफाईनं की पोरं मास्तरवर खूष.कार्यशाळेचा तास संपला की पाया पडायची बिचारी.मी एका कोपर्यातत बसून ते अचाट इंग्रजी, त्याचे मनूनं सांगितलेले अफाट अर्थ ऐकून चाट पडायचो.सामान्य मराठी माणूस असल्यामुळे पुढ्यात आलेला चहा गिळून मुकाट बसायचो.एक-दोन महिन्यात, महिना दोन पेट्यांचं तेज मनूवर चढलं.आता तो रंगात आला की दोन्ही हात पक्षाच्या पंखांप्रमाणे आखडून घेत तमाशातल्या नाच्याप्रमाणे डोलत-चालत मुलांना शिकवू लागला.चांगली मुलगी दिसली की त्याचे डोळे चमकायचे आणि ओठांचा चंबू व्हायचा.मुलगी बिचारी इकडे तिकडे बघायची.वर्ग संपेपर्यंत शरमून मान खाली घालून बसायची.
मी बिनपगारी फुलहजेरी कामगार म्हणून मला प्रवेश सुलभ होता.माझी उत्सुकता वाढत चालली होती.मनूनं कार्यशाळेतल्या मुलांच्या जीवावर मध्यवस्तीत किरायानं का होईना फ्लॅट घेतला.त्याचं फुकट इंटिरियर करून घेतलं.मंत्र्यांकडून, सरकारी अधिकार्यांलकडून सगळी कामं करून घेतली.पोरं सतत मास्तर मास्तर करत पाया पडत होती ती वेगळीच.नुसतं ’काय म्हणूया?... फलाना बिस्ताना…’ या भांडवलावर माणूस काय करू शकतो याचं मूर्तीमंत उदाहरण माझ्यासमोर होतं आणि उद्योग नसलेले आईबाप आपल्या उद्योग नसलेल्या मुलांना पदरची दक्षिणा देऊन कसे मार्गी लावतात याचंही.
मुद्दलातच खोट असलेल्या मनूच्या इंग्रजीबद्दल फक्त मलाच माहित होतं.मी पडलो सामान्य, मराठी मध्यमवर्गीय.मला काय आवाज उठवता येतो? मी स्वत:ला फक्त कोसत राहिलो.मनू माझं कधीच ऐकणार नाही ही काळ्या दगडावरची रेघ होती.एक दिवस राष्ट्रीय पातळीवर इंग्रजी शिकवणारा कार्यशाळाशिक्षक म्हणून मनूची निवड झाली.अटकेपार झेंडे लावले म्हणून मनूचं सगळ्यांनी कौतुक केलं…

भलताच क्लायमॅक्स?...

क्लायमॅक्स?... की?...
खरं तर क्लायमॅक्सला पर्यायी शब्द आहे उत्कर्षबिंदू.माझ्या आयुष्यात मात्र भलताच क्लायमॅक्स आला होता.
मी नाटकात अपघाताने ओढला गेलो.एकामागोमाग अशा संधी येत गेल्या की शहरातल्या मुख्य प्रवाहाजवळ येऊन ठेपलो.दूरदर्शनवर नाटक जाहीर झालं.ते दोनदा रद्द झालं.पुढे ढकललं गेलं.नंतर ते सादरही झालं.जेमतेम दोन प्रसंग.तेही नवखेपणाने सादर केलेले.पण परिचितांनी कौतुकही केलं.सर्वसाधारण तरूणच आहोत अशी बोच मनाला होती.ती नाहीशी होतेय असं चित्रं दिसायला लागलं.
राज्य नाट्यस्पर्धा जाहीर झाली.संस्थेचं महत्वाकांक्षी नाटक उभं रहाणार अशा हालचाली सुरू झाल्या.रूपांतरित नाटक.रूपांतरकाराशी चर्चा.वाद.संवाद.सगळी तयारी जोशात सुरू झाली.नाटकाचा दिग्दर्शक निवडला गेला.भूमिका ठरवल्या गेल्या.नाटकात डबलरोल होता.जमिनदाराची दोन तरूण मुलं.या भूमिकेसाठी माझी निवड झाली.शोषण करणारा निर्दयी जमिनदार आणि शोषित अतिवृद्ध शेतकरी असा संघर्ष होता.मरणाला टेकलेला हा अतिवृद्ध हळूहळू जवान होऊ लागतो आणि जमिनदारासमोर उभा ठाकतो अशी ब्लॅक ह्यूमर पद्धतीची नाटकाची थीम होती.व्यंगचित्रात्मक पात्रं, उपरोधिक भाषा असलेलं परिणामकारक असं नाटक होतं.
तालमी सुरू झाल्या.दिग्दर्शकानं पहिल्या दिवशी वाचन घेतलं.माझ्या वाचनावरून माझी मनसोक्त हजेरी घेतली.हा दिग्दर्शक सर्वार्थानं रांगडा होता.त्यानं नेपथ्याचा प्लान समजवला.हे मला नवीन होतं.तो नीट लक्षात ठेव असं त्यानं मला बजावलं.माझी भूमिका कोणती हे त्याने सांगितलं.एक अर्कचित्रात्मक रंग असलेला उत्साही कार्यकर्ता आणि एक मुजोर जमिनदारपुत्र असा तो डबलरोल होता.दोघे जुळे भाऊ अर्थातच एकाचवेळी दिसणार नव्हते.
“या आधी तू एकांकिका केलीस नं! तो काय तो अनाथाश्रमाचा ट्रस्टी केला होतास आणि असं बोल्ला होतास-” अशी सुरवात करून रांगड्या दिग्दर्शकानं मला मी कसा बोललो होतो, उभा राहिला होतो याची नक्कल करून दाखवली. “ते तसलं मला नाय चालणार! कळलं ना?” असा दमही दिला.मी पुरता ब्लॅंक झालो आणि तो काय सांगतो याच्याकडे जीवाचा कान करून धडपडू लागलो.
रात्री उशीरा घरी येत होतो.आल्यावर जेवता-झोपताना नाटकाचाच विचार, प्लान, डोळ्यासमोर, हातात असायचा.घरात काहीतरी घडत होतं.काय ते माझ्यापर्यंत पोचेल अशी माझी मनस्थिती नव्हती.आईचं कसलं तरी मेडिकल चेकप होत होतं.फार गंभीरपणे ते माझ्यापर्यंत पोचत नव्हतं कारण मी वेगळ्याच जगात वावरत होतो.मला कसं सांगायचं या पेचात घरचे वडिलधारे असावेत.रात्री हे (म्हणजे मी सध्या करतोय ते) बास झालं वगैरे कळकळीने मला सांगून झालं.मी तो नेहेमीचा माझ्या नाटकांना विरोध म्हणून घेतलं.मान डोलावून पुन्हा माझ्या जगात वावरू लागलो.मग मला आईच्या चेकअपबद्दल सांगितलं गेलं.प्राथमिक रिपोर्ट आला होता.तो चांगला नव्हता.काय आहे ते उच्चारायचं धाडस कुणाच्यातच नव्हतं.घरात मी मोठा.हा रिपोर्ट नक्की काय आहे हे समजाऊन घेण्यासाठी मी मित्राच्या फिजीयोथेरपीस्ट बायकोकडे गेलो.तिनं ज्या स्त्री डॉक्टरनं रिपोर्ट दिला होता तिला फोन लावला. “मी काय झालं ते त्या बाईंबरोबर जे आले होते त्याना सांगितलंय” असं त्या स्त्री रोग तज्ज्ञानं सांगितलं.माझ्याकडे वळून माझ्या मित्राची बायको म्हणाली, “सीए आहे रे!” मी विचारलं, “सीए म्हणजे?” मित्राची बायको ब्लॅंक होऊन माझ्याकडे बघत राहिली.मला खरंच काही माहिती नाही असं तिच्या लक्षात आलं आणि तिनं काय झालंय ते सांगितलं.माझ्या पायाखालची जमिन सरकली.गर्भाशयाचा कॅन्सर. “ट्रीटमेंट आहे ना त्याच्यावर?” तरीही मी जोर लावला. “बिनाईन नाही मॅलिग्नंट आहे.खूप वरची स्टेज आहे.काहीही होऊ शकणार नाही हे लक्षात घे.जेवढ्या लवकर हे पचवशील तेवढं चांगलं.तू पचव आणि इतरांनाही समजव!” तिनं मनापासून सल्ला दिला.खूप मोलाचा सल्ला होता हा आणि आचरणात आणायला तितकाच कठीण.पण माझ्या समोरचं चित्रं पूर्णपणे स्पष्टं होत होतं.समोरचं चित्रं स्पष्टं होत असलं तरी घरी गेल्यावर समोर दिसणार्याा आईला फेस करणं महाकठीण होतं.
“सगळ्यात आधी संस्थेच्या कार्यवाहाला जाऊन सांगून येतो नाटक करता येणार नाही म्हणून!” अशी पळवाट काढून आईच्या नजरेला नजर न देता मी बाहेरची वाट धरली.खरं तर त्या अर्थानं ती पळवाट नव्हतीही.संस्थेला सर्वप्रथम सांगणं जरूरीचं होतं.आईला पुढची ट्रीटमेंट देणं आवश्यक होतं.त्या ट्रीटमेंटचा काहीही उपयोग नाही हे मला आधीच माहित होतं.एका जबरी तिढ्याला मी आयुष्यात पहिल्यांदा सामोरा जात होतो.आई मला प्रचंड जवळची होती.माझ्या दृष्टीनं सगळंच संपलं होतं.
तासाभराचा प्रवास करून संस्थेच्या कार्यवाहाच्या घरी पोचलो.रविवार होता.सगळं जग त्या मूडमधे आणि प्रवासात मी माझ्या गतआयुष्यात कुठे कुठे जाऊन परत येत होतो.शाळेत असताना मी कशावरूनतरी आईवर रूसलो होतो.तिच्याशी बोलणं बंद केलं होतं.डबा न घेताच गेलो होतो.मधली सुट्टी झाली.मी धुमसतच होतो.तसाच इतर मुलांबरोबर शाळेतल्या पिण्याच्या पाण्याच्या टाकीजवळ येऊन नळाला तोंड लावत होतो.इतक्यात आई कडीचा डबा घेऊन आली.त्यात पोळीचे लाडू होते.आई आग्रह करकरून मला डबा घे, डबा घे म्हणून विनवत होती.मी हट्टाने तो घेत नव्हतो.आईकडे बघतसुद्धा नव्हतो.मित्र म्हणाला, “अरे घे! असं काय करतोएस?” मग मी तो घेतला.बर्या च वेळा आईच्या डोळ्यात पाणी यायचं आणि तिच्या जिवणीच्या कडा खाली झुकायच्या.आईकडून डबा घेताना त्या मला दिसल्या.मी मख्खंच राहिलो होतो त्यावेळी.पण या क्षणी मला आवरत नव्हतं.निराधार होण्याचं फिलींग पचवण्याचा माझा प्रयत्न त्याचवेळी सुरू झाला असावा.
कार्यवाहाच्या घरी पोचलो.मला बघून तो चकीत झाला.काय झालं ते मी सांगितल्यावर त्याचा आ वासला.महाप्रयत्नाने त्याने सगळं नाटक जमवत आणलं होतं. “मला बदली दे” असं तो मला वेगवेगळ्या तर्हे ने सांगून बघत होता.आता मी काहीच करू शकत नाही, हा माझा हेका कायम होता.मी त्याच्याकडून निघालो तेव्हाही तो आ वासून माझ्याकडे बघत राहिला होता.
त्याच्याकडून निघालो तेव्हा मी पूर्णपणे रितं होणं म्हणजे काय हा अनुभव घेत होतो.एका बाजूला माझं रक्ताचं माणूस माझ्यापासून कायमचं लांब जाणार होतं आणि दुसरीकडे अपघातानं माझ्याजवळ आलेलं माझं संचित मी माझ्यापासून लांब करून टाकलं होतं.सगळंच संपलं होतं.भलताच क्लायमॅक्स माझ्या आयुष्यात आला होता…

’बुक गंगा’ या साईटवर माझी पुस्तकं!

मित्रांनो!
www.bookganga.com
या संस्थळावर माझी पुस्तकं विक्रीसाठी ठेवली गेली आहेत.तसंच
मी...झाड...संध्याकाळ... (कविता)
Nanadan A Film Script (इंग्रजीतली चित्रपटसंहिता)
पुलाखालून बरंच... (नाटक)
संघटन (नाटक)
स्मरणशक्ती वाढीसाठी! (व्यक्तिमत्व विकास)
ही ई-पुस्तकं सुद्धा विक्रीसाठी उपलब्ध आहेत!
दुवा आहे:
http://www.bookganga.com/eBooks/Books?AID=5081606839785976727